ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ 2024: ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ

ਜਾਣ-ਪਛਾਣ

ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਜਾਂ ਮਈ ਦਿਵਸ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਛੁੱਟੀ ਹੈ ਜੋ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਲਹਿਰ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਂਦੀ ਹੈ। 1 ਮਈ, 2024 ਨੂੰ, ਭਾਰਤੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ, ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਿਨ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਫੈਸਲਾ

ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 1 ਮਈ, 2024 ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਛੁੱਟੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਛੁੱਟੀ ਸਿਰਫ਼ ਸਰਕਾਰੀ ਦਫ਼ਤਰਾਂ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕੰਮ ਵਾਲੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਮੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਰਾਹਤ ਦੇ ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਗੇ।

ਤਨਖਾਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ

ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਸਭ ਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਮੁੱਦਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਤਨਖਾਹ ਵਿੱਚ ਅਸਮਾਨਤਾ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਤਨਖਾਹ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਅਕਸਰ 9000 ਤੋਂ 10000 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ। ਇਹ ਤਨਖ਼ਾਹਾਂ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਜੀਵਨ ਪੱਧਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਨ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭੋਜਨ, ਰਿਹਾਇਸ਼, ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਵਰਗੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਵਧਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ।

ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ 

ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਫੈਕਟਰੀ ਕਾਮਿਆਂ ਦੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦਿਆਂ ਸਿਰਫ਼ ਸਰਕਾਰੀ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਛੁੱਟੀ ਦੇਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਨੁਕਤੇ ਹਨ:

1.ਬਰਾਬਰੀ ਅਤੇ ਨਿਰਪੱਖਤਾ: ਕਿਰਤ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਸਰਵ ਵਿਆਪਕ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਚਾਹੇ ਕੋਈ ਵੀ ਖੇਤਰ ਹੋਵੇ। ਨਿੱਜੀ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਛੁੱਟੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰਕੇ ਸਰਕਾਰ ਅਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਕਰਮਚਾਰੀ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਸਰਕਾਰੀ ਜਾਂ ਨਿੱਜੀ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਬਰਾਬਰ ਅਧਿਕਾਰ ਅਤੇ ਆਰਾਮ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹਨ।

2.ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਦੀਆਂ ਉਜਰਤਾਂ: ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਮਿਆਂ ਲਈ ਮੌਜੂਦਾ ਉਜਰਤਾਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨਿਰਪੱਖ ਉਜਰਤਾਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਵੇ ਜੋ ਕਿ ਕਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਜ਼ਤ ਨਾਲ ਜਿਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

3.ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ: ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਸਹੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

4.ਸਮੂਹਿਕ  ਗਠਜੋੜ: ਮਜ਼ਦੂਰ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸਮੂਹਿਕ ਗਠਜੋੜ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਜਥੇਬੰਦ ਹੋਣ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਸਿੱਟਾ

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ 1 ਮਈ, 2024 ਨੂੰ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਆਓ ਅਸੀਂ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਰਪੇਸ਼ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਨ ਵਿਵਹਾਰ ਦੀ ਲੋੜ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੀਏ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਕਾਮਿਆਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ, ਉਜਰਤਾਂ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।

ਇਹ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਲੜਾਈ ਜਾਰੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਿਆਂਪੂਰਨ ਅਤੇ ਨਿਰਪੱਖ ਸਮਾਜ ਲਈ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਵਿੱਚ ਏਕਤਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

                                                                                                                                   ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ 

                                                                                                                                   baginotes.com

                                                                                                                                   baginotes.blogspot.com